Park sanatorium – arboretum jabłonkowskie
Park Sanatorium – Alpinarium z systemem wodnym tworzącym wodospad
Historia
Park założyli w latach 1888 – 89 pierwotni właściciele młyna – rodzina Fűllbierów. Było w nim jednak niedużo gatunków roślin –przeważały zwłaszcza krajowe odmiany drzew. W czasie, gdy zbudowano sanatorium, park już nie był utrzymywany.
Powiatowa Ubezpieczalnia we Frysztacie rozpoczęła budowę prowizorycznego sanatorium uzdrowiskowego gruźlicy w 1924 roku.
Park Sanatorium
Zbudowane uzdrowisko następnie objęło i prowadziło stowarzyszenie Slezská Humanita z Orłowej, które w 1928 roku otworzyło nowy pawilon. Zdobyło też nowe grunty w celu poszerzenia parku. Opiekunem nowego parku sanatorium został główny ogrodnik Ladislav Pavlacký.
W 1929 roku osiągnął szczytu kryzys finansowy stowarzyszenia „Slezská humanita“ z Orłowej. Rozwiązaniem okazało się być połączenie ze stowarzyszeniem „Ochrana zdraví“ z Brna, co miało miejsce w 1930 roku.
Prezesem nowo założonej „Humanity pro Moravu a Slezsko“ został Václav Jelínek, który współpracował z licznymi wykwalifikowanymi ogrodnikami. Pod jego kierownictwem rozpoczęto systematyczną rozbudowę parku z celem osiągnięcia największego zbioru żywych drzew na Morawach. W parku znajdowało się też małe zoo (do 1960 roku). W parku zainstalowano dzieła rzeźbiarza V. Makowskiego.
Kamienna rzeźba „Zbiory wina“ od V. Makovskiego
Park podczas II wojny światowej
Okres wojenny oznaczał zniszczenie dużej części parku oraz udaremnienie planów na przyszłość. W 1938 roku jabłonkowskie sanatorium znalazło się pod okupacją polską. W 1939 roku Niemcy przejęli całe sanatorium bez żadnej rekompensaty. Podczas okupacji niemieckiej odnowiono czynność sanatorium. Służyło ono z większej części jako szpital wojskowy, część była przeznaczona dla niemieckich osób cywilnych chorych na gruźlicę. W czasie okupacji cały obszar sanatorium został uszkodzony. w parku pracował tylko jeden ogrodnik, a jego głównym zadaniem była uprawa warzyw. Najbardziej niszczącym okazało się wypasanie parku bydłem.
Po wojnie rozpoczął zarząd administracyjny „Humanity pro Moravu a Slezsko“ prace na odnowieniu sanatorium. Po wojnie wiele osób zakaziło się grużlicą, była to choroba bardzo rozpowszechniona i trzeba było, aby sanatorium ponownie zaczęło pełnić swoją funkcję leczniczą. W odróżnieniu od okresu przedwojennego park przestał być uważany za ważny element procesu rekonwalescencji i dlatego w jego utrzymywaniu nastąpił okres stagnacji.
Kwadratowy zbiornik
W 1958 roku unikalny park razem z budynkiem sanatorium wpisane zostały na listę państwowych zabytków nieruchomych pod ochroną prawną.
Pod koniec lat 80. XX wieku rozpoczęto stopniową odbudowę parku.
Sanatorium Jabłonków
Więcej szczegółów znajdziesz tutaj
Obecnie
Obecnie parkiem o powierzchni 37 ha opiekuje się ogrodnik Ing. Libor Műller. W 1994 roku park został zarejestrowany jako zespół przyrodniczo-krajobrazowy, swoim charakterem kolekcjonerskim zalicza się do najcenniejszych parków Północnych Moraw. Od 2005 roku jest członkiem Unii Ogrodów Botaniczych w Republice Czeskiej. Cały obszar sanatorium jest unikatowym zabytkiem kultury.
W jabłonkowskim sanatorium przeprowadza się diagnostykę oraz leczy praktycznie wszystkie choroby płucne. Cały rok pacjenci wykorzystują park w celach leczniczych, z tego powodu wstęp do parku jest w pewnym stopniu ograniczony.
Nazwa
Sanatorium Jablunkov, a. s.
Adres
Alej míru 442
739 91 Jablunkov
E-mail:
sekretariat@sanatorium-jablunkov.cz
Tel.:
558 357 291
Godziny otwarcia:
Codziennie 7:00 – 19:00
Zwiedzający powinni pamiętać, że znajdują się na terenie szpitala. Liczniejsze grupy (ponad dziesiąć osób) mają obowiązek zgłaszać zwiedzanie parku z wyprzedzeniem.
Oficjalne strony internetowe miasta Jabłonków
Źródła:
[1] KONEČNÝ, Radim. CICHÁ, Marie Butula. ROHÁČOVÁ, Magdaléna. MÜLLER, Libor. PLÍCNÍ SANATORIUM V JABLUNKOVĚ. Moravská Ostrava: Tisk Agency, s. r. o., 2013, 219 s. ISBN 978-80-86166-36-0.
[2] Sanatorium Jablunkov. In: Kontakt [online]. 2016 [cit. 2016-06-30]. Dostupné z: http://www.sanatorium-jablunkov.cz/.
[3] Archív fotografií města Jablunkova